Trong một thế giới mà mọi thứ đều số hóa, doanh số bán nhạc vật lý bất ngờ tăng trưởng trở lại – một điều chưa từng xảy ra trong suốt hai thập kỷ qua. Theo báo cáo từ Music Week, lượng tiêu thụ đĩa vinyl, CD, băng cassette và các định dạng vật lý khác đã tăng 1.4% so với năm 2023 – đánh dấu một bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp âm nhạc.
Toàn cảnh thị trường nhạc vật lý năm 2024
Sự phục hồi này không quá ấn tượng về mặt số liệu, nhưng lại mang tính biểu tượng. Sau 20 năm liên tục sụt giảm do sự thống trị của nhạc số và streaming, một bước tăng trưởng nhỏ đã khơi dậy hy vọng rằng nhạc vật lý vẫn còn chỗ đứng trong lòng người hâm mộ âm nhạc.
Điều gì tạo nên cú lội ngược dòng này?
Một số yếu tố được cho là góp phần tạo nên sự hồi sinh này:
Nhu cầu sưu tầm và hoài niệm: Vinyl và băng cassette đang trở thành vật phẩm mang giá trị văn hóa và thời trang.
Sự hỗ trợ từ người hâm mộ: Mua sản phẩm vật lý là cách thể hiện sự ủng hộ trực tiếp với nghệ sĩ.
Sự độc đáo và hữu hình: Trong một thế giới quá số hóa, cảm giác cầm trên tay một sản phẩm thật vẫn có giá trị riêng.
Vinyl – ông hoàng không ngai của nhạc vật lý
6,7 triệu đĩa bán ra – tăng trưởng năm thứ 17 liên tiếp
Năm 2024, nước Anh tiêu thụ 6,7 triệu bản đĩa vinyl, tăng 9.1% so với năm trước và là năm thứ 17 liên tiếp tăng trưởng. Đây không chỉ là một con số, mà còn thể hiện sự chuyển dịch sâu sắc trong hành vi tiêu dùng của khán giả trẻ.
Nửa số người mua... không có máy nghe
Một khảo sát cho thấy 50% người mua vinyl năm 2023 không sở hữu máy đĩa than. Điều này cho thấy nhiều người mua đĩa vì mục đích sưu tầm, trưng bày, hoặc đơn giản là cảm thấy nó “cool” – một sản phẩm văn hóa mang tính thẩm mỹ cao.
Băng cassette – sự hồi sinh không tưởng?
Vẫn là định dạng "ngách", nhưng đang nóng dần lên
Theo Music Week, trong quý 1/2025, doanh số băng cassette tại Anh tăng 204.7%, đạt 63.288 bản. Dù con số này vẫn nhỏ so với vinyl, tốc độ tăng trưởng cho thấy một trào lưu mới đang hình thành.
Từ hoài niệm đến biểu tượng thời trang
Cassette không chỉ gợi lại tuổi thơ của thế hệ 8x–9x mà còn trở thành biểu tượng retro cho Gen Z. Các nghệ sĩ indie, hãng đĩa nhỏ bắt đầu phát hành album với vỏ băng cassette đầy màu sắc, thiết kế thủ công, độc đáo.
CD – định dạng vẫn tiếp tục tụt dốc
Vì sao CD chưa thể "trở lại"?
So với vinyl và cassette, CD tiếp tục suy giảm do thiếu tính độc đáo. CD bị xem như là "sản phẩm lai" – không đủ hoài niệm như cassette, không đủ thẩm mỹ như vinyl, và cũng không tiện lợi như streaming.
Có phải Gen Alpha sẽ cứu CD?
Một số chuyên gia cho rằng đến một thời điểm nhất định, Gen Alpha có thể sẽ khiến CD “cool” trở lại – giống như cách Gen Z đang hồi sinh cassette. Nhưng trong tương lai gần, viễn cảnh đó vẫn còn khá xa vời.
Góc nhìn từ ngành công nghiệp âm nhạc
Lợi nhuận từ nhạc vật lý tăng trở lại
Với doanh số tăng trở lại, các nghệ sĩ và hãng đĩa đang chứng kiến lợi nhuận cải thiện từ các định dạng vật lý – đặc biệt là vinyl. Khác với streaming – nơi nghệ sĩ chỉ nhận được một phần nhỏ tiền bản quyền – doanh thu từ đĩa vật lý mang lại giá trị rõ ràng và trực tiếp hơn.
Một album vinyl bán với giá từ 20–30 bảng có thể mang về lợi nhuận gấp nhiều lần so với hàng nghìn lượt nghe trực tuyến.
Các hãng indie và cửa hàng nhỏ nắm bắt cơ hội
Sự phục hồi của nhạc vật lý cũng mang đến cơ hội cho các hãng đĩa độc lập và cửa hàng đĩa truyền thống. Những doanh nghiệp nhỏ này đang tận dụng xu hướng để phục hồi doanh thu và xây dựng cộng đồng người yêu nhạc vật lý – một nhóm khách hàng trung thành và có gu thưởng thức riêng biệt.
Nhạc vật lý và kỹ thuật số – Sự bổ trợ lẫn nhau
Cảm xúc vật lý vs tiện lợi kỹ thuật số
Sự phát triển của nhạc vật lý không đồng nghĩa với việc streaming sẽ biến mất. Thực tế, hai hình thức này đang bổ trợ cho nhau. Người nghe thường sử dụng Spotify hoặc Apple Music để khám phá nhạc mới, sau đó sẽ mua vinyl hoặc cassette để sưu tầm, trưng bày hoặc thưởng thức theo cách truyền thống.
Điều này cho thấy âm nhạc không chỉ là âm thanh, mà còn là trải nghiệm cảm xúc – một phần của lối sống.
Tương lai nào cho nhạc vật lý?
Xu hướng hiện tại chỉ mới là khởi đầu. Với việc Gen Z và Gen Alpha ngày càng tìm kiếm những trải nghiệm “chân thực” giữa thế giới số hóa, các định dạng nhạc vật lý hoàn toàn có cơ hội tái định vị và phát triển trở lại.
Sự sáng tạo trong thiết kế, nội dung độc quyền (ví dụ: bonus track, artwork đặc biệt) và xu hướng retro sẽ tiếp tục thu hút người mua. Tuy nhiên, để duy trì đà tăng trưởng, ngành công nghiệp cần cân bằng giữa tính truyền thống và đổi mới công nghệ.